روانکارها به طور کلی به چهار دسته روغن، گریس، روانکارهای خشک و روانکارهای نفوذ کننده تقسیم بندی می شوند.

الف) روغن:

روغن یکی از رایج ترین روان کننده هایی است که در گیاهان یافت می شود. روغن یک مایع رقیق است که معمولا در وزنها یا ویسکوزیته های گوناگونی موجود است و هرچقدر که عدد وزنی آن کوچکتر باشد، روغن مورد نظر نیز رقیقتر است. در صورت لزوم، میتوان مواد افزودنی را با روغن مخلوط کرد و از اکسیداسیون و خوردگی آن جلوگیری کرد.

در جاهایی که استفاده از روغن توصیه میشود:

• در لولاها، بیرینگها، تعمیر و نگهداری ابزارها و تیغه های تیز کننده

• زمانیکه شما میخواهید چیزی را بدون ایجاد مقاومت در برابر حرکت، روانکاری کنید. پدیده ایجاد مقاومت، معمولا با استفاده از گریس برای روانکاری ایجاد میشود.

• زمانیکه شما میخواهید عمل روغن کاری را بدون جدا کردن اجزای سیستم از همدیگر انجام دهید. در این حالت، با چکانیدن روغن میتوانید حتی فضاهای خیلی کوچک و غیر قابل دسترسی را هم روانکاری کنید.

در موارد زیر، استفاده از روغن توصیه نمیشود:

• زمانی که ماشین یا قطعه، کثیف باشد یا سطح آن آکنده از گرد و غبار باشد. اضافه کردن روغن به سطح کثیف باعث افزایش اصطکاک میشود. علاوه براین، هنگامی که سطوح کثیف روغنکاری میشوند؛ روغن اضافه شده جذب سطح نشده و با چکه کردن یا جاری شدن، از سطح خلرج میشود.

• اگر سطح روغنکاری خیس است یا قرار است که بعد از روغنکاری خیس شود. در این صورت، آب روغن را شسته و عمل روغنکاری را بی فایده خواهد کرد. علی رغم تصوری که بسیاری از مردم در مورد روغن دارند؛ این مایع، در برابر آب مقاوم نیست.

ب) گریس

گریس با مخلوط کردن روغن، غلیظ کننده (معمولا یک صابون بر پایه لیتیوم) و در صورت لزوم، روانکارهای افزودنی مانند PTFE ساخته میشود. خواص روانکاری گریس تا حد زیادی مشابه روغن است اما بافت و چسبندگی آن، باعث میشود تا به سطح روانکاری بهتر بچسبد. گریسها معمولا قوام و غلظتهای متفاوتی دارند که رقیقترین آنها مانند سس کچ اپ است و غلیظترین آنها شبیه پنیر چدار است.

در موارد زیر استفاده از روغن پیشنهاد میشود:

• در چرخدنده ها، بیرینگها، زنجیرها و اتصال دهنده ها

• در مواقعی که نیاز است که روانکار تا مدتها به سطح روانکاری بچسبد

• زمانیکه شما میخواهید را ورود قطره های آب یا ذرات گرد و غبار را ببندید.

• شما به ندرت از دستگاه استفاده می کنید و به همین خاطر، ممکن است روغنکاری کردن آن را فراموش کنید

در موارد زیر، استفاده از گریس پیشنهاد نمیشود:

• ماشین شما قطعات ریز یا متحرک با سرعت بالا دارد و استفاده از گریس باعث کند شدن حرکت آنها یا ایجاد یک مقاومت شدید در آنها میشود.

• زمانیکه شما نیاز دارید فضا و محیط را کاملا تمیز نگه بدارید. در این حالت، اگر شما از گریس استفاده کنید؛ قطعات متحرک آن را به فضای اطراف پرت کرده و محیط را کثیف میکنند.

ج) روانکارهای نفوذ کننده

این نوع روانکار، برای پیچ و مهره های زنگ زده یا قطعاتی که گرد و غبار سالها بر روی آنها نشسته است؛ بسیار مناسب هستند. روانکارهای نفوذکننده برای یک مدت زمان طولانی نمیتوانند قطعه یا سیستم مورد نظر را روانکاری کنند و صرفا برای برای نفوذ به ترکها ریز، از بین بردن زنگ یا اکسید آهن و روانکاری قطعات زنگ زده استفاده میشوند.

در موارد زیر، استفاده از روانکار نفوذکننده پیشنهاد میشود:

• بازکردن پیچ و مهره های به هم قفل شده. در این حالت، این روانکار می تواند پیچ و مهره هایی که زنگ زده اند یا سطح آنها سالها توسط گرد و غبار پوشیده شده است را آزاد کنند.

• برای از بین بردن تمام مواد چسبنده نظیر آدامس، برچسبها و غیره.

در موارد زیر، استفاده از روانکار نفوذکننده پیشنهاد نمیشود:

• از این روانکار نباید به¬جای روانکارهای دیگر استفاده شود. به عنوان مثال، هرگز از این نوع روانکار در بیرینگها و قطعات دیگر استفاده نکنید. این روانکار برای مدت زیادی روی سطح باقی نمی ماند و به همین دلیل، ممکن است، موجب خرابی ماشین شما شود.

ج) روانکار خشک

این روانکار جایگزین بسیار مناسبی برای روغن یا گریس است زیرا بر خلاف این دو نوع روانکار، روانکار خشک گرد و غبار را جذب نمیکند. در سطح مولکولی، ذرات بسیار ریزی (مانند گرافبت) که روانکار خشک را ایجاد میکنند بسیار لغزنده هستند. روانکارهای خشک معمولا قابل اسپری هستند و عموما با آب، الکل یا محلول دیگری مخلوط میشوند. در این حالت، هنگامیکه این روانکار بر روی یک سطح پاشیده میشود؛ پس از مدتی حلال آن تبخیر شده و نهایتا یک فیلم رقیق از روانکار باقی می ماند که باعث کاهش اصطکاک سطح میشود.

در موارد زیر، استفاده از روانکار خشک پیشنهاد میشود:

• روی میله¬های شیاردار، قفل¬ها و لولاها

• قطعات ریزی که تحمل کثیفی¬های گریس را ندارند یا اینکه تمیز نگه¬داشتن محیط اطراف از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است

• در مواقعی که شما نیاز دارید از یک روانکار استفاده کنید که گرد و غبار را به خود جذب نمیکند.

• زمانیکه سطوح ممکن است در معرض دما یا فشار بسیار بالایی قرار بگیرند. در این¬حالت، نباید از روغن استفاده شود زیرا اکسید می¬شود و به همین دلیل باید از روانکار خشک به¬جای روغن استفاده شود.

در موارد زیر، استفاده از روانکار خشک پیشنهاد میشود:

• در مواقعی که سطح روانکاری ممکن است در معرض مایعات یا حلال¬ها قرار بگیرد. در این¬حالت، روانکار باقی مانده بر روی سطح روانکاری شسته خواهد شد.